Kardiyak Efor Testi

Efor testi, eforlu EKG, treadmill efor testi olarak adlandırılır. Bisikletle uygulanan tipide vardır. Amaç giderek artan hız ve eğimde hastanın efor yapması sağlanarak bu sırada hastanın kalp ritmi, kan basıncı ve kalp kasının kanlanma durumu sürekli kontrol edilir.

Kimlere Neden Yapılır?

Birçok klinik  durum nedeniyle bu testin yapılması düşünülmelidir. 3-4 yaşını geçmiş çocuklara bu test yapılabilmektedir.

Koroner Arter Dolaşımında Sorunlar: Efor testi sırasında EKG’de ST ve T dalga değişiklikleri değerlendirilerek koroner arter sorunlarına bağlı kalp kasında kanlanma azalması saptanabilir.

• Göğüs Ağrısı: Özellikle efor yapınca ve yorulunca ortaya çıkan göğüs ağrılarının değerlendirilmesi amacıyla yapılır.
• Kolesterol Yüksekliği: Genetik olarak çok yüksek kolesterol düzeyine sahip hastalarda periyodik olarak bu testin yapılması planlanmalıdır.
• Geçirilmiş Koroner Cerrahi: Daha önce koroner arterlerle ilgili arteriyel switch gibi ameliyat geçirmiş olan hastalarda düzenli olarak yapılmalıdır.
• Geçirilmiş Kawasaki Hastalığı: Özellikle Kawasaki hastalığına bağlı koroner arterlerde genişleme olan hastalarda klinik izlemde mutlaka yapılmalıdır.
• Sol Ventrikül Çıkım Yolundaki Darlıklar: Aort darlığı veya sol ventrikül çıkım yolu darlıklarında eforla koroner kan akımının yeterliliği, kan basıncının efora cevabı değerlendirilmelidir.
• Kalp Kası Hastalıkları (Kardiyomiyopatiler): Özellikle hipertrofik ve dilate kardiyomiyopatilerde zaman zaman bu testler yapılarak hastaların egzersiz kapasitesi ve tansiyonun eforla ortaya çıkan değişimi kontrol edilmelidir. Bu sırada eforla ortaya çıkabilecek ritm problemleride ortaya çıkarılabilir.

Ritm Sorunları:

• Taşikardiler (kalp hızının yüksek olması): Taşikardi nedeniyle izlenen veya taşikardi şüphesi olan hastalarda izlemlerde efor testi yapılarak efor sırasında veya sonrasında çarpıntı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Özellikle karıncıklardan kaynaklanan ritm bozukluğu veya  taşikardi varlığında  mutlaka yapılmalıdır. Taşikardi nedeniyle ilaç tedavisi altında olan hastalarda ilaç etkinliğinin test etmek için yapılmalıdır. Bu tür hastalarda “burst” protokol adı verilen ve yürüme hızı ve eğimin daha hızlı artırılmasına dayalı ve hastanın tüm limitlerini zorlayacak şekilde bir protokol uygulanır. Amaç hastanın ciddi efor harcadığı sporlar sırasındaki ortamın oluşturulmaya çalışılmasıdır.
• Bradikardiler (kalp hızının yavaş olması): Daha çok tam kalp bloğu gibi ritm bozukluklarında yapılmalıdır. Efor testi ile hastanın kalp atım sayısını ne kadar artırabildiği, efor kapasiteleri, efor sırasında ortaya çıkan karıncık ritm bozukluklarının olup olmadığı saptanır. Bu testin sonuçları bu hastalarda uygulanacak kalıcı kalp pili tedavisinin gerekliliğini ortaya koymada oldukça yardımcıdır.
• Bayılma: Çocuklarda ve gençlerde bayılma sıklıkla kalp dışı nedenlerle olmaktadır. Bu hastalarda ilk başvuru sırasında bazı kalp ritm bozukluklarının kontrol edilmesi amacıyla efor testi yapılabilir. Özellikle efor veya spor yaparken bayılma olanlarda mutlaka yapılmalıdır.
• Ventriküler ve Supraventriküler Erken Atımlar: Bu ritm bozuklukları kalbin karıncıkları veay kulakçıklarından ortaya çıkan erken gelen atımlardır. Bu atımların eforla kaybolup kaybolmadığı kontrol edilmelidir. Eforla kaybolmayan veya artma gösteren hastalarda ritm bozukluğunun kötü huylu olabileceği akla getirilmelidir. Bazen bu ekstra atımlar efor sırasında taşikardiye dönebilir.
• Genetik Ritm Bozuklukları: Genetik geçişli ritm bozukluğu saptanan veya şüphe edilen hastalarda efor testi önemli bir tanı aracıdır. Uzun QT sendromu tanısında efor testi yapılarak kalp hızının ne kadar yükseldiği, dinlenme safhasında QT intervalinde gözlenen uzama değerlendirilir. Tedavi başlanan hastalarda da beta bloker ialçların etkinliği yine efor testi yapılarak ortaya konulabilir. Polimorfik ventriküler taşikardili hastalarda ise efor testi hem tanıda ve yine tedavinin etkili olup olmadığının değerlendirilmesinde kullanılır.
• Kalıcı Kalp Pilleri/Defibrilatörler: Bu hastalarda efor testi yapılarak kalp pilinin efora olan kalp hızı cevabı değerlendirilebilir. Bunun yanında kalp pili fonksiyonlarında bozukluk varsa saptanabilir. Bu hastalara yılda birkez hiç yakınmaları olmasada efor testi yapılmalıdır.
• Kan Basıncı Sorunları: Özellikle hipertansiyonu olan veya sınırda kan basıncı yüksekliği saptanan hastalarda efor sırasında kan basıncının ne kadar yükseldiği saptanabilir. Bu yolla hastalarda ilaç tedavisi gerekliliği veya ilaç tedavisi başlanmışsa tedavinin etkinliği gözlenebilir.

Eforlu Ekokardiyografi Testi:

Bu yöntemle efor öncesi ve efor testinin hemen bitiminde ekokardiyografik olarak özellikle sol karıncık fonksiyonları, duvar hareketlerinin değerlendirilmesi sağlanabilir. Radyonükleid yöntemlerle elde edilen duvar hareket bozuklukları bu yöntemle zararlı madde vermeden yapılabilir. Özellikle koroner arterle ilgili problemler nedeniyle izlenen hastalarda düzenli aralıklarla yapılabilir.

Kardiyopulmoner Egzersiz Testi:

Bu test kalp ve akciğer fonksiyonalrının efor testi sırasında birlikte değerlenidirilmesiyle yapılır. Treadmill testi sırasında hastanın soluk alıp verdiği havanın analiz edilmesini sağlayan bir cihaza ağızlık yardımıyla yönlendirilir. Hastaya test sırasında çeşitli komutlar verilerek solunum fonksiyonlarıda değerlendirilir. Bu test daha  çok doğumsal kalp hastalığı nedeniyle operasyon geçiren hastaların izleminde yapılır.

Efor Testi Nasıl Yapılır?

• EKG çekimindekine benzer bir şekilde yapışkan elektrodlar göğüs duvarına kollara ve karnın çeşitli bölgelerine yapıştırılır. Bu elektrodlar kablolar aracılığı ile efor testinin yapılacağı cihazla bağlantılıdır.
• Bazı hastalarda elektrodların efor sırasında yerinden çıkmasını engellemek için elektrodlar üzerine bantlar yapıştırılır veya fileden yapılmış atlet şeklinde bir giysi hastaya giydirilir.
• Efor testine başlamadan önce hastanın kan basıncı ve nabzı kontrol edilir ve başlangıç EKG’si çekilir. Efor testine başlandıktan sonra cihazın hızı ve eğimi her 3 dakikada bir artırılır.
• Teste hastanın yaşına göre belirlenen kalp hızına ulaşıldığı zaman veya hasta yorulana kadar teste devam edilir.
• Bu bulgular olunca test hemen sonlandırılır:
     - Göğüs ağrısı
     - Şiddetli baş dönmesi
     - Taşikardi
     - Kan basıncında aşırı yükselme
• Efor testi sonlandırıldıktan sonra hasta 3-4 dakika kadar kan basıncı ölçümleri, EKG ile treadmill’in hemen yanında bulunan bir sedyede  oturtularak veya yatırılarak izlenir. Bu süre sonunda hastanın vital bulguları normalse ve şikayeti yoksa normal gündelik aktivitelerine dönecek şekilde test sonladırılır.

Efor Testi Hazırlığı:

• Açlık-Tokluk: Hemen yemek sonrası, uzun süreli (>6 saat) açlık sonrası yapılmamalıdır. Hafif bir beslenme sonrası 1-2 saat içinde yapılabilir.
• İlaçlar: Aksi belirtilmiyorsa kullanılan ilaçlara dikkat edilmelidir. Özellikle ilaç etkisinin kontrol edildiği vakalarda ilaçların düzeni hiç değiştirilmemelidir. Bu konuda bir şüphe varsa doktorla konuşulmalıdır.
• Giysiler: Rahat giysiler ve koşu için rahat ayakkabılar getirilmelidir. Efor testi sonrasında terli olunacağı için yeterli kalınlıkta giysiler bulundurulmalıdır.
• Ne zaman yapılmaz? Hastada yukarıda sözü edieln durumlar sağlanamıyorsa yapılmamalıdır. Bunun dışında akut bir ateşli hastalık/grip  varsa, kan basıncı çok yüksekse, miyokard enfarktüsü belirtileri varsa test yapılmamalıdır.